2020 liep totaal anders dan we aan het begin van het jaar verwachtten. Het jaar begon hoopvol met de Woondeal en de Arnhem-Oost aanpak, maar corona gooide al snel roet in het eten. Toch hebben we in een jaar van crisis als stad mooie projecten opgezet, vele doelen bereikt en diverse plannen gemaakt.
Woondeal Arnhem-Nijmegen
Er is de afgelopen jaren volop gebouwd in Arnhem en er zijn ook nog plannen in ontwikkeling of in voorbereiding. Daar bovenop sloten Arnhem, Nijmegen en het Rijk een woondeal, met als inzet de bouw van nog meer woningen in beide steden dan al gepland was. De Woondeal moet ervoor zorgen dat er sneller en meer betaalbare huur- en koopwoningen komen. Maar het gaat om veel meer dan woningen alleen. We gaan ook sociale problemen zoals armoede en taalachterstand in combinatie met overlast en criminaliteit in de wijk aanpakken. Dit noemen we de Arnhem-Oost aanpak en heeft als doel om alle Arnhemmers gelijke kansen te bieden en tweedeling in de stad tegen te gaan. Hierbij worden woningen bouwen, de leefomgeving verbeteren en de sociale problematiek integraal opgepakt.
Corona
Toen kwam corona. Een crisis die zijn weerga niet kent en waarvoor we alle zeilen moesten bijzetten. Een crisis met een enorme impact op Arnhem en de Arnhemmers. Bijna de helft van de ondernemers gaf aan te verwachten dat het voortbestaan van hun bedrijf door de crisis in gevaar komt. De cultuur- en evenementensector stond op omvallen. Al snel namen we meer dan 100 maatregelen om de acute gevolgen van corona te bestrijden en verzachten, mede met ondersteuning van het Rijk en de Provincie. Zo zorgden we voor laptops voor kinderen uit gezinnen die dat zelf niet kunnen betalen, boden we extra ondersteuning voor ondernemers en regelden we extra opvangplekken voor dakloze Arnhemmers. Ook presenteerden we voor onszelf en voor de stad een coronadashboard, dat inzicht geeft in de effecten van de coronacrisis op het gebied van gezondheid, economie, welzijn en werk. Tegelijk zijn we ervan doordrongen dat de coronacrisis niet zomaar voorbij is. Dat we ook verder moeten kijken. Zeker tot en met 2021, en misschien nog wel langer.
Investeren in de stad
Daarom presenteerden we nog voor de zomer de Arnhemse Herstelagenda Coronacrisis. Niet bezuinigen, maar juist fors investeren. Om zo de stad een fikse steun in de rug geven om de gevolgen van de coronacrisis het hoofd te bieden. De herstelagenda bevat een pakket aan investeringen van ruim €19 miljoen euro in sectoren die getroffen zijn en in de bedrijven en mensen die veel geleden hebben onder de crisis. Door juist nu te investeren zorgen we tegen de stroom in voor een impuls in de lokale economie. Met als doel de stad te versterken en zo goed mogelijk uit de crisis te komen. We investeren daar waar het bijdraagt aan grote transities en de opgaven die daarbij horen, zoals de energietransitie, duurzame mobiliteit, circulaire economie en klimaatadaptatie. Daarmee zorgen we lokaal voor werkgelegenheid en extra bedrijvigheid. Daarnaast investeren we in cultuur. De gemeenteraad stemde in met ons voorstel om het Stadstheater te vernieuwen en ook Introdans en Toneelgroep Oostpool op die locatie te huisvesten.
Ondernemers
Natuurlijk gebeurde er meer. En ondernam de gemeente meer. In het kader van 'Van bedrijven weten' willen we de ruim 15.000 Arnhemse ondernemers beter van dienst zijn. Een team van accountmanagers verbetert de contacten en brengt beter in kaart wat de Arnhemse bedrijven van de gemeente verwachten. Arnhem kende al de Ondernemersdesk. Hierdoor leggen ondernemers snel contact en krijgen ze sneller antwoorden op hun vragen . Ook over wat de nieuwe coronaregels voor hen betekenen. Deze desk werd daarnaast uitgebreid met het loket 'geldzaken en ondernemers', speciaal voor ondernemers met financiële problemen. Vaak zochten we de samenwerking in de regio, bijvoorbeeld met de mkb regiodeal Arnhem-Nijmegen. Daarmee kunnen midden- en kleinbedrijven hulp krijgen op het gebied van digitalisering.
Klimaat en energie
Op het gebied van klimaat en energie werden in 2020 flinke stappen gezet. De plannen van de gemeente om in Elderveld zo'n 800 woningen van het gas af te halen, kregen een impuls doordat het Rijk hier zes miljoen aan bijdraagt. Het is de bedoeling dat deze woningen uiterlijk in 2028 met restwarmte van de rioolwaterzuivering verwarmd worden. Behalve in Elderveld onderzoeken we in nog elf andere buurten of er een serieus alternatief voor aardgas is. Ook op het gebied van duurzame mobiliteit gingen de ontwikkelingen verder. Er zijn steeds meer laadpunten gekomen voor elektrische auto's en dat aantal blijft doorgroeien. Daarnaast zetten we in op deelvervoer, bijvoorbeeld met eHubs waar je elektrische fietsen, bakfietsen of elektrische auto's kunt huren. Het afgelopen jaar hebben we meer dan 12 miljoen aan subsidie voor mobiliteitsprojecten ontvangen. Goed nieuws voor de bereikbaarheid van Arnhem.
Meer grip op sociaal domein
In het sociaal domein kreeg de gemeente beter grip op de uitgaven, en dus ook meer mogelijkheden om tijdig bij te sturen als de kosten onverhoopt stijgen. Daarnaast zijn we gestart met het visietraject sociaal domein, waarin ook de inzichten van de visitatiecommissie financiële beheersbaarheid sociaal domein van de VNG worden meegenomen. Ook werd een nieuwe aanbesteding van zorgaanbieders afgerond. Er zijn nu minder aanbieders van zorg die ook nog eens voldoen aan strengere kwaliteitseisen. De coronacrisis legt een extra druk op onze inwoners. Ze ervaren meer stress en voelen zich somberder. Daar zijn we nu extra alert op. Daar hebben vooral de sociale wijkteams een grote rol. Ook zetten we ons volop in om kinderen niet de dupe te laten worden van de scholensluitingen tijdens corona. Daarvoor hebben we de Arnhemse aanpak onderwijs, waarmee we onder meer vroegtijdig schoolverlaten proberen tegen te gaan.
Afvalinzameling
Per 1 juli werd diftar ingevoerd. Vanaf die datum kunnen Arnhemmers hun afval met behulp van een afvalpas kwijt in de vele ondergrondse containers. Het doel van dit systeem is dat afval beter wordt gescheiden en er meer recycling van afvalstoffen mogelijk is. Over het vervolg van diftar is in maart 2021 een referendum georganiseerd waarbij zo'n 53 procent van de Arnhemmers zich uitsprak tegen het diftar-systeem. We gaan nu kijken welk systeem voor afvalinzameling passend is voor de stad. Het doel blijft overigens wel om zoveel mogelijk grondstoffen terug te winnen en de hoeveelheid restafval te verminderen.
Veiligheid
In de strijd tegen ondermijning en criminaliteit werden op last van de burgemeester in 2020 diverse panden gesloten vanwege criminele activiteiten. Dat is nodig, want de georganiseerde criminaliteit probeert de bovenwereld mee te sleuren met fout geld, intimidatie, chantage en bedreigingen. Het ondermijnt een eerlijke samenleving met eerlijke handel en horeca. In november en december was Arnhem gaststad van Orange the World, de internationale campagne tegen geweld tegen vrouwen. In het kader van de campagne werden niet alleen diverse activiteiten georganiseerd, maar ook vele gebouwen en plekken oranje aangelicht, zoals het Stadhuis, de Markt en de John Frostbrug.
Medewerkers
Ook voor onze medewerkers was 2020 een bijzonder jaar. Thuiswerken werd de norm, hetgeen een grote omschakeling betekende. Naar de toekomst toe willen we de positieve elementen hieruit vasthouden en verankeren; we bewegen naar een vorm van hybride werken. Goed te zien, is dat de verzuimcijfers een positieve ontwikkeling laten zien.
De omvang van ons personeelsbestand is in 2020 gegroeid, enerzijds door invulling van vacatures die aan het begin van het jaar reeds open stonden anderzijds doordat we in onze begroting rekening hielden met een stijging van de formatie. Eind 2020 is sprake van een kleine overschrijding: 11 fte (1,2%) ten opzichte van een begrote formatie van 938 fte. Binnen dit totaal is sprake van afwijkingen die elkaar (deels) compenseren. Zo is binnen het cluster Werk & Inkomen sprake van vacatureruimte terwijl de bezetting binnen het cluster Strategie, Beleid en Regie zich boven de begrote formatie bevindt.
Er gebeurde meer
En verder werden er meer dan duizend gratis bomen uitgedeeld aan Arnhemmers om de stad verder te vergroenen, werd de Gelrepas vernieuwd tot handige app, werd bij de verbouwing van Museum Arnhem een nieuwe vleugel spectaculair boven een afgrond geschoven, keurde de gemeenteraad de plannen voor de Blauwe Golven, Stadsblokken-Meinerswijk en het Stadstheater goed, kwamen er 21 flitsparkeerplaatsen, werd Arnhem wereldnieuws met de plannen om asfalt te verwijderen, schaduwroutes en koelteplekken aan te leggen en meer bomen te planten, startte een mondmaskerfabriek waar statushouders aan het werk gingen, mag het asielzoekerscentrum in Elden nog eens vijf jaar blijven, kreeg de armoedeaanpak een impuls met de armoedeagenda en de uitvoeringsagenda schulddienstverlening en werd Arnhem vereerd met twee bezoeken van de Koning. Eén helemaal in de tijdgeest via een videocall met Museum Arnhem. Maar ook een écht bezoek in september. De Koning liet zich informeren over de Arnhemse aanpak om jongeren te helpen de verleidingen te weerstaan van een loopbaan in de drugscriminaliteit.
Al met al was 2020 een bijzonder jaar. Een jaar waarin we te maken kregen met een onverwachte crisis. Maar waarin we ook samen veel mooie mijlpalen bereikten, waar we onze stad de komende jaren weer verder op kunnen bouwen.